Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami – wszystko marność. (Koh 1,2)
הֲבֵ֤ל הֲבָלִים֙ אָמַ֣ר קֹהֶ֔לֶת הֲבֵ֥ל הֲבָלִ֖ים הַכֹּ֥ל הָֽבֶל׃
vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes vanitas vanitatum omnia vanitas.
Ματαιότης ματαιοτήτων, εἶπεν ὁ Ἐκκλησιαστής, ματαιότης ματαιοτήτων, τὰ πάντα ματαιότης.
Tchnienie (הֶבֶל hebel), w języku hebrajskim podstawowe znaczenie tego słowa to para wodna, oddech. W tekstach biblijnych występuje najczęściej w sensie metaforycznym i oznacza coś ulotnego, przemijającego, nietrwałego, efemerycznego lub też coś, co nie ma konsystencji, to znaczy jest jak oddech, jak tchnienie.
W dzisiejszym Pierwszym Czytaniu pochodzącym z Księgi Koheleta na próżno możemy szukać takiego przekładu hebrajskiego słowa הֶבֶל (hebel), które wiele razy pojawia się w oryginalnym tekście hebrajskim. Współcześni tłumacze, nie tylko w języku polskim, ale w wielu językach, tłumaczą hebrajskie הֶבֶל jako marność, co jest przekazem koncepcji a nie obrazu – metafory, jaki ukazuje tekst hebrajski.
Słynny początek Księgi Koheleta po hebrajsku brzmi הֲבֵ֤ל הֲבָלִים (hăbēl hăbālîm). Wyrażenie to jest najwyższym stopniem przymiotnika, a więc dosłownie znaczy tchnienie ponad wszelkie tchnienie, czyli największe z możliwych, absolutne tchnienie. Z obserwacji życia i refleksji nad nim, Kohelet dzieli się spostrzeżeniem, że wszystko jest tchnieniem. Wszelki wysiłek ludzki jest jak tchnienie, które ulatuje i nie ma konsystencji, nie można go uchwycić i zachować. Według Koheleta tylko jedno nie jest tchnieniem: wierzyć Bogu (Koh 5,6; 7,18; 8,13; 9,2; 12,13). To On złożył w sercu człowieka zdolność do radości nawet z małych, codziennych spraw i to jest dar Boży (Koh 5,17-19).
Hebrajskie słowo הֶבֶל [hebel] oznacza marność /próżność/ parę/ tchnienie. W kontekście biblijnym odnosi się do przemijającej marności i ulotności rzeczy stworzonych, podkreślając kruchość ludzkiego życia i daremność dóbr doczesnych wobec wieczności. Greckim odpowiednikiem tego słowa jest ματαιότης [mataiotēs].