Zaś Pocieszyciel, Duch Święty, którego pośle Ojciec w imieniu moim, On was nauczy wszystkiego i przypomni wam wszystko to, co Ja wam powiedziałem. (J 14,26)
ὁ δὲ παράκλητος, τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὃ πέμψει ὁ πατὴρ ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνος ὑμᾶς διδάξει πάντα καὶ ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ἃ εἶπον ὑμῖν ἐγώ.
Paraclitus autem, Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo, ille vos docebit omnia et suggeret vobis omnia, quae dixi vobis.
Duch (רוּחַ rûaḥ) jest rzeczownikiem odczasownikowym, oznaczającym czynność „dmuchania” czy też „tchnienia” wiatru. W konsekwencji może znaczyć podmuch lub oddech, jako znak życia. Ktoś może oddychać, może też odetchnąć, to znaczy doznać ulgi. W Starym i Nowym Testamencie rzeczownik ten ma ważne znaczenie teologiczne. Ducha nie można dotknąć, można jednak „usłyszeć Jego głos” lub „odczuć Jego obecność”, ale nie wiadomo „skąd przychodzi i dokąd idzie” (J 3,8). Zawsze działa poprzez jakąś osobę, biorąc ją w posiadanie i przemieniając ją. Rûaḥ może być także wyrazem świadomości człowieka, która zostaje opanowana przez siłę zewnętrzną.
W Starym Testamencie Duch Boży nie jest jeszcze objawiony jako osoba, ale jako siła Boga, która zdolna jest przemienić osobę i uzdolnić ją do czynienia rzeczy niezwykłych. Celem Jego działania jest utwierdzenie Izraela w jego powołaniu, aby mógł stawać się sługą i partnerem w relacji z Bogiem.
W ST istnieje również idea powszechnego wylania ducha prorockiego, która prawdopodobnie wypływa z mów proroka Jeremiasza o Nowym Przymierzu (Jr 31,31-34). Będzie ono opierało się na poznaniu YHWH i na posłuszeństwie Jemu: „Umieszczę swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu. Będę im Bogiem, oni zaś będą Mi narodem” (w. 33). Podobnie mówi prorok Ezechiel: „Dam im jedno serce i wniosę nowego ducha do ich wnętrza. Z ciała ich usunę serce kamienne, a dam im serce z ciała” (Ez 11,19).
